Karty z przeszłości
KARTY Z PRZESZŁOŚCI
"Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości, ani nie ma prawa do przyszłości."
20 lutego 1920 Marszałek Józef Piłsudski
Najdawniejsze ślady
W dawnych wiekach tereny pradoliny Warty i jej brzegi porastała puszcza. Olbrzymie dęby, liczące kilka metrów w obwodzie, zostały niegdyś wymyte przez wody rzeki Warty. Na przestrzeni czasu wędrowała ona od Popowa pozostawiając starorzecza i uparcie podmywała wysoką, piaszczystą skarpę. Od wieków nad rzeką powstawały osady ludzkie.
Obecnie nasza wiedza na ten temat znacznie się poszerzyła dzięki badaniom powierzchniowym przeprowadzonym w Miłkowicach w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski w 2002 r. Prowadzili je: Jacek Nowakowski, Józef Kapustka, Zdzisław Lorek pod kierunkiem Krzysztofa Gorczycy. Dzięki nim i następnym zarejestrowano do dzisiaj 34 stanowiska archeologiczne znajdujące się na terenie wsi.
Spis stanowisk
Prapoczątki osadnictwa na terenach obecnej gminy Dobra sięgają trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Na początku były to grupy wędrowne, zajmujące się myślistwem i zbieractwem, przemieszczające się wzdłuż Warty, która przez tysiąclecia zastępowała współczesne autostrady.
Na obszarze dzisiejszych Miłkowic, według aktualnego stanu wiedzy, pierwsi osadnicy pojawili się dopiero około 3.500 lat temu (1.500 p.n.e.) we wczesnej epoce brązu. Byli to przedstawiciele kultury trzcinieckiej. Nazwa ta, jak większość nazw stosowanych przez archeologów, pochodzi od miejscowości gdzie po raz pierwszy znaleziono zabytki związane z tą kulturą. Ludność ta zajmowała się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Zamieszkiwała w osadzie nad rzeką (stan. 32), a na skraju bagien pod Kolonią Miłkowską pozostawiła ślady obozowisk związanych prawdopodobnie z myślistwem.
Kolejna fala osadników pojawiła się około 3.100 lat temu (1.100 p.n.e.) w IV okresie epoki brązu. Tym razem byli to ludzie związani z kulturą łużycką. Zbudowali kilka osad nad Wartą ale zamieszkiwali także na wysoczyźnie. Przybywające grupy zajmowały się hodowlą i uprawą zbóż, w tym czasie rozpoczęła się stopniowa degradacja środowiska naturalnego. W lasach wypasano bydło i trzodę chlewną, a pod uprawy wypalano duże fragmenty lasów.
Oprócz rolników i hodowców przynajmniej kilku osadników było wojownikami o czym świadczą znaleziony sztylet brązowy i grocik strzały.
[sztylet i grocik kultury łużyckiej]
Zamieszkiwali tutaj przynajmniej kilkaset lat (1.100 – 700 p.n.e.), chowając swoich zmarłych na cmentarzysku ciałopalnym odkrytym na stanowisku 31.
Cmentarzysko kultury łużyckiej
Następną fazę osadnictwa zapoczątkowała ludność kultury przeworskiej około 2.250 lat temu (250 p.n.e.) w okresie późnolateńskim. Początkowo zamieszkiwała tylko nad Wartą, z czasem zasiedliła też wysoczyznę. Znamy co najmniej kilkanaście osad tej ludności w dzisiejszych Miłkowicach, z których największa znajduje się na stanowisku 32.
Zabytki kultury przeworskiej
Ludność kultury przeworskiej stworzyła prawdopodobnie w okolicy silną organizację terytorialną (plemienną ?). Najlepszym dowodem jest kurhanowe cmentarzysko w pobliskim Łęgu Piekarskim (I - II w.n.e.), składające się z trzech tzw. grobów książęcych. Były one miejscem pochówku najzamożniejszych naczelników lub wodzów plemiennych o czym świadczy bogate wyposażenie grobów m.in. w przedmioty importowane z Cesarstwa Rzymskiego. Odkryte w Woli Piekarskiej czy Tądowie piece do wypału naczyń toczonych na kole, co jest rzadkością w ówczesnej Polsce, świadczy o wysokim poziomie rozwoju mieszkańców. Duże ilości broni znajdowanej w grobach pozwala wysunąć przypuszczenie, że była to ludność dość wojownicza.
Najliczniej zamieszkiwane były tereny Miłkowic w późnym okresie wpływów rzymskich czyli w III - IV wieku n.e.. Zmarłych chowano na cmentarzysku ciałopalnym w Zaspach Miłkowskich.
Cmentarzysko kultury przeworskiej w Zaspach
Jak dotychczas nie znaleziono śladów osadnictwa w Miłkowicach z okresu wędrówek ludów i najwcześniejszych faz osadnictwa (V-X wiek n.e.). Należy przypuszczać, że przez te stulecia szumiała tu puszcza. Dopiero w wieku XI-XII pojawili się nowi osadnicy.
Autor powyższego tekstu Krzysztof Gorczyca
W okolicach Siedlątkowa do niedawna jeszcze, na niewielkim wzniesieniu na prawym brzegu rzeki Pichny, istniały pozostałości drewnianego gródka rycerskiego odkrytego podczas badań w latach 1965-1966. Obecnie teren ten znajduje się pod wodą, na dnie Zbiornika Jeziorsko. Za trzecim mostem istniało wzgórze, z którego w początkach kształtowania państwa polskiego, przekazywano wici wojenne.
Po raz pierwszy nazwa wsi Miłkowice pojawiła się w 1136 roku na mapie przedstawiającej posiadłości arcybiskupów gnieźnieńskich.
Rok 1136
W bulli papieża Innocentego II wymieniona jest nazwa wsi Miłkowice.
Atlas Historyczny Polski - mapa strona 6 - wstawka z prawej strony mapy wykonana jest w celu uwidocznienia nazwy.
Opis Miłkowic z około 1520 r. zaczerpnięty z publikacji źródłowej
J. Łaski ,,Liber beneficiorum"
Dokumenty nadesłane przez ks. Kazimierza Rulkę
W Księgach Grodzkich Ziemi Kaliskiej w wieku XVII i XVIII, gdy mowa jest o Miłkowicach, używa się nazwy Miełkowice, Zaspy Miełkowskie...
Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Rezygnacje, XVI wiek
5516 (Nr. 13) 1645
G. Mikołaj Zaleski, wojski sier., syn Marcjana pisarza zie, sier. całe dd. we wsi Miełkowice, Zaspy Miełkowskie i Młyńskie oraz Zaspy Strachockie przypadłych sobie w działach obok innych dóbr wedle działu uczynionego przez ojca przed Tryb. Piotrk., ojcu temu zwraca dla uczynienia działu między braci jego rodzonych GG. Kazimierza i Andrzeja, a to do żywota tego ojca (f. 225). Po śmierci ojca Mikołaj ma dostać dobra: Sendzimirowice, Domaniew, Towalczew, części Maciszewic i Morawki oraz sumę 18. 000 zł. zapisaną przez ojca i braci swych Kazimierza i Andrzeja oraz sumę 10. 000 dopłaty od ojca. Bracia dwaj dostaną dd.: Kamień i Wojnowo, Plewień, Szadek, Przedzyn, Morawin, Kuszyn, Zakrzyn, Kosmowo, Jaszczurowo, Miełkowice, Młyńskie Strachocice, Strachockie Młyny (f. 227)
Póżniej dopiero, przy końcu wieku XVIII zaczęto używać nazwy Miłkowice. Starsi ludzie jeszcze w połowie wieku XX używali w mowie potocznej nazywy Miełkowice.
Mapa pocztowa i komunikacyjna okolic Miłkowic - rok 1802/1803.
W dawnych wiekach tereny pradoliny Warty i jej brzegi porastała puszcza. Olbrzymie dęby, liczące kilka metrów w obwodzie, zostały niegdyś wymyte przez wody rzeki Warty. Na przestrzeni czasu wędrowała ona od Popowa pozostawiając starorzecza i uparcie podmywała wysoką, piaszczystą skarpę. Od wieków nad rzeką powstawały osady ludzkie.
Obecnie nasza wiedza na ten temat znacznie się poszerzyła dzięki badaniom powierzchniowym przeprowadzonym w Miłkowicach w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski w 2002 r. Prowadzili je: Jacek Nowakowski, Józef Kapustka, Zdzisław Lorek pod kierunkiem Krzysztofa Gorczycy. Dzięki nim i następnym zarejestrowano do dzisiaj 34 stanowiska archeologiczne znajdujące się na terenie wsi.
Spis stanowisk
Prapoczątki osadnictwa na terenach obecnej gminy Dobra sięgają trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Na początku były to grupy wędrowne, zajmujące się myślistwem i zbieractwem, przemieszczające się wzdłuż Warty, która przez tysiąclecia zastępowała współczesne autostrady.
Na obszarze dzisiejszych Miłkowic, według aktualnego stanu wiedzy, pierwsi osadnicy pojawili się dopiero około 3.500 lat temu (1.500 p.n.e.) we wczesnej epoce brązu. Byli to przedstawiciele kultury trzcinieckiej. Nazwa ta, jak większość nazw stosowanych przez archeologów, pochodzi od miejscowości gdzie po raz pierwszy znaleziono zabytki związane z tą kulturą. Ludność ta zajmowała się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Zamieszkiwała w osadzie nad rzeką (stan. 32), a na skraju bagien pod Kolonią Miłkowską pozostawiła ślady obozowisk związanych prawdopodobnie z myślistwem.
Kolejna fala osadników pojawiła się około 3.100 lat temu (1.100 p.n.e.) w IV okresie epoki brązu. Tym razem byli to ludzie związani z kulturą łużycką. Zbudowali kilka osad nad Wartą ale zamieszkiwali także na wysoczyźnie. Przybywające grupy zajmowały się hodowlą i uprawą zbóż, w tym czasie rozpoczęła się stopniowa degradacja środowiska naturalnego. W lasach wypasano bydło i trzodę chlewną, a pod uprawy wypalano duże fragmenty lasów.
Oprócz rolników i hodowców przynajmniej kilku osadników było wojownikami o czym świadczą znaleziony sztylet brązowy i grocik strzały.
[sztylet i grocik kultury łużyckiej]
Zamieszkiwali tutaj przynajmniej kilkaset lat (1.100 – 700 p.n.e.), chowając swoich zmarłych na cmentarzysku ciałopalnym odkrytym na stanowisku 31.
Cmentarzysko kultury łużyckiej
Następną fazę osadnictwa zapoczątkowała ludność kultury przeworskiej około 2.250 lat temu (250 p.n.e.) w okresie późnolateńskim. Początkowo zamieszkiwała tylko nad Wartą, z czasem zasiedliła też wysoczyznę. Znamy co najmniej kilkanaście osad tej ludności w dzisiejszych Miłkowicach, z których największa znajduje się na stanowisku 32.
Zabytki kultury przeworskiej
Ludność kultury przeworskiej stworzyła prawdopodobnie w okolicy silną organizację terytorialną (plemienną ?). Najlepszym dowodem jest kurhanowe cmentarzysko w pobliskim Łęgu Piekarskim (I - II w.n.e.), składające się z trzech tzw. grobów książęcych. Były one miejscem pochówku najzamożniejszych naczelników lub wodzów plemiennych o czym świadczy bogate wyposażenie grobów m.in. w przedmioty importowane z Cesarstwa Rzymskiego. Odkryte w Woli Piekarskiej czy Tądowie piece do wypału naczyń toczonych na kole, co jest rzadkością w ówczesnej Polsce, świadczy o wysokim poziomie rozwoju mieszkańców. Duże ilości broni znajdowanej w grobach pozwala wysunąć przypuszczenie, że była to ludność dość wojownicza.
Najliczniej zamieszkiwane były tereny Miłkowic w późnym okresie wpływów rzymskich czyli w III - IV wieku n.e.. Zmarłych chowano na cmentarzysku ciałopalnym w Zaspach Miłkowskich.
Cmentarzysko kultury przeworskiej w Zaspach
Jak dotychczas nie znaleziono śladów osadnictwa w Miłkowicach z okresu wędrówek ludów i najwcześniejszych faz osadnictwa (V-X wiek n.e.). Należy przypuszczać, że przez te stulecia szumiała tu puszcza. Dopiero w wieku XI-XII pojawili się nowi osadnicy.
Autor powyższego tekstu Krzysztof Gorczyca
W okolicach Siedlątkowa do niedawna jeszcze, na niewielkim wzniesieniu na prawym brzegu rzeki Pichny, istniały pozostałości drewnianego gródka rycerskiego odkrytego podczas badań w latach 1965-1966. Obecnie teren ten znajduje się pod wodą, na dnie Zbiornika Jeziorsko. Za trzecim mostem istniało wzgórze, z którego w początkach kształtowania państwa polskiego, przekazywano wici wojenne.
Po raz pierwszy nazwa wsi Miłkowice pojawiła się w 1136 roku na mapie przedstawiającej posiadłości arcybiskupów gnieźnieńskich.
Rok 1136
W bulli papieża Innocentego II wymieniona jest nazwa wsi Miłkowice.
Atlas Historyczny Polski - mapa strona 6 - wstawka z prawej strony mapy wykonana jest w celu uwidocznienia nazwy.
Atlas Historyczny Polski - mapa strona 6 - wstawka z prawej strony mapy wykonana jest w celu uwidocznienia nazwy.
Opis Miłkowic z około 1520 r. zaczerpnięty z publikacji źródłowej
J. Łaski ,,Liber beneficiorum"
Dokumenty nadesłane przez ks. Kazimierza Rulkę
W Księgach Grodzkich Ziemi Kaliskiej w wieku XVII i XVIII, gdy mowa jest o Miłkowicach, używa się nazwy Miełkowice, Zaspy Miełkowskie...
Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Rezygnacje, XVI wiek
5516 (Nr. 13) 1645
G. Mikołaj Zaleski, wojski sier., syn Marcjana pisarza zie, sier. całe dd. we wsi Miełkowice, Zaspy Miełkowskie i Młyńskie oraz Zaspy Strachockie przypadłych sobie w działach obok innych dóbr wedle działu uczynionego przez ojca przed Tryb. Piotrk., ojcu temu zwraca dla uczynienia działu między braci jego rodzonych GG. Kazimierza i Andrzeja, a to do żywota tego ojca (f. 225). Po śmierci ojca Mikołaj ma dostać dobra: Sendzimirowice, Domaniew, Towalczew, części Maciszewic i Morawki oraz sumę 18. 000 zł. zapisaną przez ojca i braci swych Kazimierza i Andrzeja oraz sumę 10. 000 dopłaty od ojca. Bracia dwaj dostaną dd.: Kamień i Wojnowo, Plewień, Szadek, Przedzyn, Morawin, Kuszyn, Zakrzyn, Kosmowo, Jaszczurowo, Miełkowice, Młyńskie Strachocice, Strachockie Młyny (f. 227)
5516 (Nr. 13) 1645
G. Mikołaj Zaleski, wojski sier., syn Marcjana pisarza zie, sier. całe dd. we wsi Miełkowice, Zaspy Miełkowskie i Młyńskie oraz Zaspy Strachockie przypadłych sobie w działach obok innych dóbr wedle działu uczynionego przez ojca przed Tryb. Piotrk., ojcu temu zwraca dla uczynienia działu między braci jego rodzonych GG. Kazimierza i Andrzeja, a to do żywota tego ojca (f. 225). Po śmierci ojca Mikołaj ma dostać dobra: Sendzimirowice, Domaniew, Towalczew, części Maciszewic i Morawki oraz sumę 18. 000 zł. zapisaną przez ojca i braci swych Kazimierza i Andrzeja oraz sumę 10. 000 dopłaty od ojca. Bracia dwaj dostaną dd.: Kamień i Wojnowo, Plewień, Szadek, Przedzyn, Morawin, Kuszyn, Zakrzyn, Kosmowo, Jaszczurowo, Miełkowice, Młyńskie Strachocice, Strachockie Młyny (f. 227)
Póżniej dopiero, przy końcu wieku XVIII zaczęto używać nazwy Miłkowice. Starsi ludzie jeszcze w połowie wieku XX używali w mowie potocznej nazywy Miełkowice.
Mapa pocztowa i komunikacyjna okolic Miłkowic - rok 1802/1803.
Kropkami zaznaczono trasy przejazdów kurierów i dyliżansów, wiatraczki oznaczają stacje przystankowe. Na uwagę zasługuje wyspa jaką tworzy rzeka Warta i Struga. Tam kiedyś znajdował się dwór lub jakiś zameczek obronny po którym zostały ślady.
Mapę nadesłał student prawa UŁ Bartłomiej Czyżewski
Mapę wykonał Krzysztof Juliusz Henryk Kolberg - polski kartograf i geodeta niemieckiego pochodzenia, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, ojciec Oskara.
Naniesione na mapę miejscowości prawie wszystkie mają metrykę średniowieczną.
Mapę nadesłał Stanisław Stasiak
Niemiecka mapa wojskowa z 1944 roku.
Nie ma na niej już zaznaczonej drogi biegnącej przez Kąty obok koscioła. Musiała więc być zlikwidowana w 1930 roku w czasie przeprowadzania komasacji gruntów.
Mapę nadesłał Robert Anioł
Żródła:
- Cyfrowa Bibliotece UŁ:
http://bcul.lib.uni.lodz.pl/dlibra
- J. Łaski ,,Liber beneficiorum"
- Mała monografia Miłkowic ( Drzewo genealogiczne Kaczmarków)
- Atlas Historii Polski
- Teki Dworzaczka