1863 ziemia łódzka i wielkopolska
POWSTANIE STYCZNIOWE
MOGIŁY POLEGŁYCH, WETERANÓW I MIEJSCA PAMIĘCI.
Mogiły i miejsca pamięci na terenie Polski Liczba obiektów
1. Województwo Kujawsko-pomorskie 9
2. Województwo Lubelskie 111
3. Województwo Łódzkie 92
4. Województwo Małopolskie 38
5. Województwo Mazowieckie 109
6. Województwo Opolskie 2
7. Województwo Podkarpackie 68
8. Województwo Podlaskie 37
9. Województwo Śląskie 33
10. Województwo Świętokrzyskie 55
11. Województwo Warmińsko-mazurskie 2
12. Województwo Wielkopolskie 53
Miejscowości położone najbliżej Miłkowic
Województwo łódzkie
BŁASZKI
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła dzierżawcy dóbr Cienie Wielkie - powstańca Macieja Piszczyńskiego z oddziału podporucznika Bąkowskiego. Poległ 23 sierpnia 1863 roku w wieku 45 lat pod Równą koło Błaszek w walce z zaborczymi wojskami rosyjskimi.
GRUSZCZYCE, GM. BŁASZKI
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła płk. Bronisława Rudzkiego, naczelnika powstańczego województwa kaliskiego, który zginął w Gruszczycach 5 marca 1863 r. otoczony przez Rosjan we dworze podczas zebrania okolicznej szlachty.
ŚP.
PUŁKOWNIK BRONISŁAW RUDZKI
LAT 26
NACZELNIK POWSTAŃCZY WOJEWÓDZTWA KALISKIEGO
BYŁY OFICER ARMII ROSYJSKIEJ
5 MARCA 1863 R.
PRZEWODNICZĄC ZEBRANIU SZLACHTY NA DWORZE
W GRUSZYCACH, ZDRADZONY ODEBRAŁ SOBIE ŻYCIE
NIE CHCĄC DOSTAĆ SIĘ DO NIEWOLI ROSYJSKIEJ
HISTORIA TO PAMIĘĆ I GROBY
GRZYB, GM. KLONOWA
Przy kapliczce, we wsi znajduje się mogiła zbiorowa czterech nieznanych powstańców z oddziału Józefa Oksińskiego poległych 26 lutego 1863 r.
JEZIORSKO, GM. WARTA
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła zbiorowa prawdopodobnie 7 nieznanych powstańców styczniowych z oddziału Wincentego Pągowskiego, którzy polegli w boju z rosyjską kolumną ppłk. Bołdyriewa w sierpniu 1863 r. na polach pomiędzy Goszczanowem a Jeziorskiem.
NIEWIESZ, GM. PODDĘBICE
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła zbiorowa 24 nieznanych powstańców z oddziałów płk Ludwika Oborskiego, płk Karola Włodka, kpt Stanisława Szumlańskiego, które pod dowództwem płk Kajetana Słupskiego walczyły w Niewieszy 23 maja 1863 r. W mogile wśród nieznanych pochowany został Bieske (lat 24) syn dziedzica z Goszczanowa.
SIERADZ, UL. WOJSKA POLSKIEGO.
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje sie mogiła zbiorowa 6 powstańców straconych w latach 1863-1864 w Sieradzu: Józef Kozłowski (dowódca oddziału wzięty do niewoli pod Rozżałami 16 stycznia 1864 r.), mjr Józef Andraszek (dowódca Straży Narodowej w woj. sieradzkim i dowódca plutonu został wzięty do niewoli 16 października 1863 r. pod Nową Wsią i powieszony 12 listopada 1863 r.), Andrzej Kryszka (członek Straży Narodowej powieszony 12 listopada 1863 r.), Józef Kierski (powieszony 12 listopada 1863 r.), Antoni Sowiński (dowódca Straży Narodowej stracony 14 października 1863 r.), Franciszek Polkowski (dowódca oddziału).
SIERADZ, UL. WOJSKA POLSKIEGO
Grób Weterana z 1863 roku, Włodzimierza Dymitrowicza zm. 1931 roku, usytuowany na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Wojska Polskiego
STUDZIANNA - POŚWIĘTNE, GM.POŚWIĘTNE
Na cmentarzu rzymskokatolickim znajduje się mogiła Karola Sygietyńskiego (lat 16) poległego 23 września 1863 roku pod Żdżarami.
WARTA
Na cmentarzu rzymskokatolickim mogiła zbiorowa 11 powstańców poległych w potyczce z carskim wojskiem 17 marca, 15 kwietnia, 1 lipca 1863 r. pod Wartą i 23 sierpnia 1863 r. pod Poprężnikami. Polegli wówczas: Józef Wiśniewski (kawalerzysta, lat 19), Ludwik Gruszczyński (kawalerzysta, lat 50, stangret z Bartochowa), Albin Cymerman (lat 24), Zygmunt Trąbczyński (lat 26); straceni w Warcie: Władysław Kononowicz (dowódca powstańczy na Mazowszu i w Sandomierskim), Edmund Sadowski (dowódca powstańczy z Mazowsza), Sawicki (oficer z oddz. W. Kononowicza), Łabędzki (oficer z oddz. W. Kononowicza), Cielecki (brat dziedzica z Rossoszycy, pełnił funkcję okrążkowego), Ignacy Szczęsny (włościanin z Rossoszycy, członek Straży Narodowej), Leon Jaworski (lat 30).
WARTA
Grób Weterana z 1848 i 1863 roku, Teodora Jackowskiego zm. 1871 r, znajdujący się na cmentarzu rzymskokatolickim.
12. Województwo Wielkopolskie
BRDÓW, GMINA BABIAK
Mogiła zbiorowa, w której spoczywa około 50-70 powstańców poległych 29 kwietnia 1863 r. w przegranej bitwie pod Brdowem, dowodzonej przez francuskiego oficera płk Leona Younga de Blankenheima. Na rozkaz burmistrza Brdowa Józefa Balińskiego ciała poległych w bitwie pod Brdowem zostały przewiezione i pochowane na cmentarzu parafialnym.
29 kwietnia 1863 r. liczący około 500 powstańców oddział płk Leona Younga de Blankenheima został zaatakowany przez dwukrotnie liczniejszą kolumnę wojsk carskich dowodzoną przez gen. Kostandy. Po zaciętej, choć nierównej walce, powstańcy zostali rozbici. Również w tej bitwie zginął dowódca, który z kosą w ręku zachęcał powstańców do walki. Spośród poległych oprócz dowódcy wymienia się francuza Buffeta, który zginął w ostatniej fazie bitwy prowadząc atak kosynierów, Władysława Węgierskiego (Wąsierskiego), Wincentego Gustowskiego, Zygmunta Kesslera, Teodora Karpińskiego, Władysława i Edmunda Trąpczyńskich, Hipolita Doroszewskiego, Jana Koszutskiego, Wawrzyna Palacza, Aleksandra Wasilewskiego -zastępca dowódcy, Mateusza Leśniewskiego lat 40 z Kolonii Psary, Olszewskiego lat 20, Macieja Urbańskiego lat 18 ze wsi Witoldowi, Erazma Szupo lat 38 wieczystego dzierżawcę majątku Kurowo pod Koninem, Augusta Andrzejewskiego lat 21 z poznańskiego, zmarłego z ran w dniu 1 maja, Józefa Sławińskiego lat 60 gospodarza z Kaszubki.
Mogiła indywidualna Franciszka Złotnickiego, który został zamordowany przez Kozaków na drodze, po w bitwie pod Brdowem stoczonej 29 kwietnia 1863 r. przez oddział Younga
TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI
Ś.P. FRANCISZKA ZŁOTNICKIEGO
PRZEŻYWSZY LAT 54
ZMARŁ D. 29 KWIETNIA 1863 ROKU
POZOSTAŁA ŻONA Z DZIEĆMI PROSI
O WESTCHNIENIE DO BOGA
POLEGŁEMU ZA OJCZYZNĘ
RODZINA TU SPOCZYWAJĄCEGO
ŚW. KAROLA LIBELTA
Mogiła indywidualna, w której spoczywają szczątki Karola Libelta.
Karol Libelt - urodził się 19 czerwca 1843 r. w Poznaniu, studia ukończył we Wrocławiu.
Z chwilą wybuchu powstania pośpieszył pod dowództwo Younga de Blankenheim. w bitwie pod Brdowem 29 kwietnia 1863 r. został ciężko ranny a następnie dobity kolbami karabinów przez żołnierzy wojsk carskich. Pierwotnie został pochowany 1 maja 1863 r., w odrębnej trumnie wraz z innymi powstańcami. Mogiłę indywidualną ufundowała w 1920 r. rodzina poległego.
Prawdopodobnie matka na wieść o śmieci syna powiedziała: gdym go żegnała, wiedziałam, że nie jest już moim, ale ojczyzny. Matka nie mogąc pogodzić się ze śmiercią syna zmarła w grudniu, u córki w Krakowie. Karol Libelt był synem znanego poznańskiego filozofa i działacza politycznego.
Mogiła indywidualna por. Karola Sikorskiego, weterana powstania, zmarłego 13 października 1924 r., położona na cmentarzu parafialnym.
OBYWATELOWI FRANCUSKIEMU
PUŁKOWNIKOWI YUNGOWI
POLEGŁEMU W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI
POD BOROWEM
29 KWIETNIA 1863 ROKU
W ROCZNICĘ JEGO BOHATERSKIEGO ZGONU
D. 29 KWIETNIA 1917 R.
OBYWATELKI POLSKI
Mogiła o charakterze symbolicznym. Zwłoki poległego zostały zabrane przez rodzinę do Francji. Znane są dwie wersje śmierci płka Younga. Pierwsza z nich mówi, że zginął pod sosną lub dębem. Druga, że poległ prowadząc atak kosynierów. Prawdopodobnie po śmierci zostały mu odcięte obie dłonie. Staraniem miejscowego proboszcza Leona Jarosińskiego w 1917 r. wybudowano na cmentarzu parafialnym mogiłę symboliczną.
DOBROSŁOWO, GMINA KAZIMIERZ BISKUPI
Zbiorowa mogiła, w której spoczywa około 100 powstańców poległych 2 marca 1863 r. pod Dobrosławem w bitwie dowodzonej przez Kazimierza Mielęckiego i płk Antoniego Garczyńskiego. Straty wśród powstańców byłyby wyższe gdyby nie bohaterska obrona 28 strzelców dowodzonych przez por. Nepomucena Marczyńskiego. Osłonili oni odwrót głównych sił powstańców. Spośród poległych w bitwie wymienia się następujące nazwiska: Józef Poniński lat 20, bracia Władysław i Kazimierz Trąbczyński z Trzemeszna, Władysław Ciesielski lat 25 z Bielaw w Poznańskim syn Łukasza i Maryanny właścicieli wsi Bielawy, podoficer strzelców Witold Ulatnowski lat 23 z pow. włocławskiego, por. Nepomucen Marczyński, Leopold Tripitz lat 24, praktykant leśny, kawaler z Kazimierza, Franciszek Stefanowski lat 22, syn rękawicznika, kawaler ur. we Włocławku, syn Pawła i Maryanny z Czajkowskich, zmarł 6 marca, Ignacy Dusiewicz (Dzisiewicz) lat 25 z Ośna Górnego, Franciszek Dembiński lat 25 kawaler, agronom z Chabienic z Poznańskiego, zmarł 6 marca.
GRODZIEC
Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła 42 powstańców z oddziału dowodzonego przez płk Edmunda Calliera poległych w przegranej walce pod Grodźcem i Borowem stoczonej 31 maja 1863 r. W wyniku starcia powstańcy zostali rozbici a Callier opuścił oddział
BOHATEROM POWSTANIA STYCZNIOWEGO,
KTÓRZY ODDALI ŻYCIE ZA OJCZYZNĘ
IGNACEWO, GMINA ŚLESIN
We wsi, przy szosie Sompolno-Ślesin usytuowana jest zbiorowa mogiła 163 powstańców z oddziału gen. Edmunda Taczanowskiego, którzy polegli 8 maja 1863 r. w przegranym boju pod Ignacewem z przeważającymi siłami rosyjskimi dowodzonymi przez gen. Krasnokuckiego.
Po trwającym przez cztery dni marszu oddział gen. Edmunda Taczanowskiego w dniu 8 maja 1863 r. stoczył w Ignacowie bitwę z wojskami carskimi dowodzonymi przez gen. Krasnokuckiego. Powstańcy we wsi zbudowali szaniec łącząc domy belkami. Nierówna bitwa, ze znacznie liczniejszemu wojskami rosyjskimi skończyła się porażką, w której zginęło 160 powstańców. Po zakończeniu bitwy gen. Krasnokucki miał powiedzieć: kosynierzy i strzelcy dokonali cudów waleczności. Zgodnie z miejscową tradycją po odejściu wojska rosyjskiego przy ciałach poległych duchowieństwo odprawiło nabożeństwo żałobne, a następnie zebrano ciała powstańców i pochowano je we wspólnej mogile zbiorowej. Wcześniej ziemianie zabrały ciała swoich bliskich. Na mogile ustawiono krzyż i głaz z data bitwy i skrzyżowanymi szablami. Mogiła opiekował się leśniczy Władysław Rubach, który zbierał pamiątki związane z powstaniem.
KAZIMIERZ BISKUPI
Zbiorowa mogiła, w której prawdopodobnie spoczywają szczątki czterech powstańców poległych 1 marca 1863 r. w zwycięskim boju pod Bieniszewem.
W powstaniu brało udział wielu mieszkańców Kazimierza i jego okolic. Komisja Lekarska przy Rządzie Narodowym utworzyła w Kazimierzu jeden z dziewięciu szpitali czynnych na terenie województwa kaliskiego w związku z tym wielu mieszkańców działało w powstańczej służbie zdrowia.
KLECZEW
Zbiorowa mogiła powstańców z oddziału płk Edmunda Calliera i Wincentego Raczkowskiego w bitwie stoczonej pod Kleczewem w dniu 10 czerwca 1863 r. Zginęło wówczas 45 powstańców, nie wiadomo czy wszyscy spoczywają w ww. mogile.
KONIN, ZAMEK-MUZEUM W KONINIE-GOSŁAWICACH
Mogiła indywidualna powstańca, który zmarł 26 marca 1863 r, w lazarecie powstańczym
w Gosławicach. Powstaniec prawdopodobnie został ranny 22 marca 1863 r. podczas bitwy rozegranej pod Młynem Olszowym (Tatarakiem) dowodzonej przez Kazimierza Mielęckiego.
KONIN, UL. KOLSKA
Mogiła indywidualna usytuowana na cmentarzu parafialnym, w której spoczywają szczątki oo. Maksymiliana Tarejewo - kapelana oddziałów powstańczych - dowodzonych przez gen. Edmunda Taczanowskiego i Józefa Oksińskiego.
O. Maksymilian Tarejewo (pseudonim „Dąb” i „Piounek”) ur. się 16 sierpnia 1834 r.
W powstaniu styczniowym pełnił funkcję kapelana w oddziale gen. Edmunda Taczanowskiego. Z polecenia Józefa Oksińskiego kierował również organizacją chłopską. Od 1864 r. ukrywał się w specjalnie przygotowanej skrytce nad zakrystia, w klasztorze w Lądzie. Prawdopodobnie wydany został przez miejscowego klucznika. Po aresztowaniu, które miało miejsce w nocy z 27 na 28 czerwca 1864 r., został skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano w dniu 19 lipca 1864 r. Nie pozwolono zebrać się ludności w czasie egzekucji. Proboszcza w Koninie, a także gwardian oo. Bernardynów zostali aresztowani z powodu uruchomienia dzwonów. Konsekwencją ukrywania o. Maksymiliana Tarejewo został zamknięty klasztor w Lądzie, zakonnicy zaś zostali zesłani do Tunki nad jeziorem Bajkał.
Na mogile widnieje następujący napis:
O. MAKSYMILIAN TAREJEWO KAPUCYN
UR. 16.08.1834 R.
KAPELAN POWSTANIA STYCZNIOWEGO
EMISARIUSZ RZĄDU NARODOWEGO
ZAMĘCZONY I POWIESZONY PRZEZ MOSKALI W KONINIE
19.7.1864 R. 19.7.1984 R.
TOBIE PANIE ZAUFAŁEM
MIEJSCE EGZEKUCJI
O. MAKSYMILIANA TRAJEWO KAPUCYNA
KAPELANA WOJSK POWSTAŃCZYCH
EMISARIUSZ RZĄDU NARODOWEGO
POWIESZONEGO PRZEZ MOSKALI
19 LIPCA 1864 ROKU
Drewniany krzyż upamiętniający miejsce egzekucji o. Maksymiliana Trajewo odsłonięty w okresie międzywojennym w rocznicę śmierci zakonnika. Został usunięty przez Niemców w czasie II wojny światowej; po zakończeniu wojny na sąsiednim drzewie zawieszono małą kapliczkę z obrazem MB Częstochowskiej, krzyż odbudowano po 1945; komuniści usunęli go w l. 50. Odbudowany ponownie 19.07.1983 r., usunięty 20/21.07.1983 r.; ostatecznie odbudowany 19.07.1991 r.
LĄDEK
Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła, która prawdopodobnie kryje szczątki powstańców z oddziałów Mielęckiego lub Taczanowskiego walczących w okolicach Lądka w marcu i lipcu 1863 r. Mogiła została urządzona w 1933 r.
LICHEŃ STARY, GMINA ŚLESIN
Mogiła zbiorowa usytuowana na terenie sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej,
w której spoczywają szczątki powstańców z oddziału kosynierów Michała Sokolnickiego poległych w przegranej bitwie stoczonej w Licheniu 8 i 9 maja 1863 r. W mogile pochowano również Witolda Turno, rannego pod Ignacewem, a następnie przewiezionego do szpitala powstańczego w Starym Licheniu, gdzie zmarł 9 maja 1863 r.
W dniu 9 maja 1863 r., kiedy pod Ignacewem trwały jeszcze walki, w Starym Licheniu, przy starym cmentarzu bronił się oddział kosynierów dowodzonych przez Michała Sokolnickiego. Podczas nierównej walki zginęli wszyscy powstańcy. Ich szczatki zapewne spoczywaja w zbiorowej mogile przy kościele.
Witold Turno - urodziła się 21 maja 1835 r. w Objezierzu, ukończył szkołę politechniczną
w Paryżu, a następnie wstąpił do pruskiej szkoły wojskowej. Podporucznik II pułku gwardii w Berlinie. Od 1861 r. działał w konspiracji, czego konsekwencjami było aresztowanie. Więziony w Gnieźnie od 2 do 31 marca 1863 r. 26 marca trafił do oddziału powstańczego w Słupcy. Został ranny w boju pod Ignacewem i przewieziony do Lichenia. Zmarł 9 maja 1863 r. o godzinie 4 po południu.
Na mogile znajduje się następujący napis:
ŚP WITOLD TURNO
URODZIŁ SIĘ DNIA 21 MAJA 1835 ROKU
UMARŁ DNIA 9 MAJA 1863 OKU
POKÓJ JEGO DUSZY
PAMIĘCI POWSTAŃCÓW POLEGŁYCH POD IGNACEWEM 8.V.1863 R.
POCHOWANYCH RAZEM ZE SWYM DOWÓDCĄ WITOLDEM TURNO
NA CMENTARZU LICHEŃSKIM
POMNIK TEN WYSTAWILI PIELGRZYMI LICHEŃSCY W 1967 R.
PONAD WŁASNE ZYCIE
MILSZA NAM BYŁA
WOLNOŚĆ ŚWIĘTEJ WIARY
I NIEPODLEGŁOŚĆ OJCZYZNY
MIECZOWNICA, GMINA OSTROWITE
Na wschodnim krańcu wsi, koło lasku znajduje się zbiorowa mogiła powstańców z oddziałów Kazimierza Mielęckiego i Antoniego Garczyńskiego poległych w boju pod Dobrosłowem w dniu 2 marca 1863 r. W mogile spoczywają m.in. Jagło, Krąkowski, Alfons Laskowski.
Obok mogiły znajduje się pomnik wybudowany w 1916 r., następnie zburzony przez Niemców podczas II wojny światowej i ponownie odtworzony w 1953 r
MUROWANIEC, KOŹMINEK
Mogiła symboliczna, usytuowana w lesie, wyodrębniona przez 7 drewnianych palików od frontu, z 4 krzyżami wewnątrz.
4 LISTOPADA 1863 R
KOMPANIA POD DOWÓDZTWEM
W. KORYTKOWSKIEGO
W TYM MIEJSCU
STOCZYŁA BITWĘ
W HOŁDZIE POLEGŁYM POWSTAŃCOM STYCZNIOWYM
MŁODZIEŻ GIMNAZJUM IM. NOBLISTÓW POLSKICHW KOŹMINKU
ORAZ MŁODZIEŻ ZESPOŁU SZKÓŁ ŻWIRKI I WIGURY W KALISZU.
W HOŁDZIE POLEGŁYM/ POWSTAŃCOM 1863 ROKU
ORAZ PRZEŚLADOWANEJ W CZASACH POWSTANIA STYCZNIOWEGO LUDNOŚCI CYWILNEJ
WE WSCHODNIEJ WIELKOPOLSCE
W 146 ROCZNICĘ BITWY/ Z ROSYJSKIMI WOJSKAMI/ ZABORCZYMI
HARCERZE 36 DH ZHP SKARSZEW
GMINA ŻELAZKÓW
4 LISTOPADA 2009 R.
ZHP SKARSZEW
SŁUPCA, CMENTARZ PARAFIALNY
W mogile spoczywają szczątki kapelana powstańczego, franciszkanina z Kalisza księdza Atanazego Karwowskiego, który został ranny na polach Grzybkowa, przewieziony do Słupcy zmarł 15 lipca 1863 r.
Napis na tablicy nagrobnej:
ŚP. KS. ANASTAZY KARWOWSKI
KAPELAN WOJSK POWST.1863
PRZEŻYŁ LAT 32
MŁODZIEZ HARCERSKA
TULISZKÓW, CMENTARZ PARAFIALNY
Mogiła indywidualna weterana Bartłomieja Patrzykąt (1844-1933)
ZŁOTNIKI, GMINA KOŹMINEK
Zbiorowa mogiła położona na cmentarzu parafialnym, w której złożono szczątki Wojciecha Korytkowskiego - dowódcy oddziału powstańczego, wraz z ok. 30 powstańcami poległymi 4 listopada 1863 r. w bitwie pod Złotnikami
W dniu 4 listopada 1863 r. Wojciech Korytkowski na czele oddziału konnego zatrzymał pocztę jadącą z Kalisza. W niedługim czasie Rosjanie dostali wsparcie i doszczętnie rozbili powstańców. Poległ wówczas 30 powstańców wraz z dowódcą.