Miłkowice woj. wielkopolskie

Miejscowości sąsiadujące - Rzymsko

 

Rzymsko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie tureckim, w gminie Dobra. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego. Sołectwo składa się z dwóch wsi: Rzymska i Dąbrowy zwanej też Dąbrówką. Pierwszą z nich zamieszkuje około 140 osób, drugą 190. Sołtys Henryka Bartkowiak. W sumie powierzchnia sołectwa leżącego na skrzyżowaniu drogi krajowej Turek-Sieradz i wojewódzkiej Kalisz-Poddębice wynosi 677,75 hektara. 
Historia wsi. To wieś o średniowiecznym rodowodzie. Wymieniana jest w dokumencie z 1423 roku w związku z regulacją posiadłości pomiędzy Grabskimi i Piekarskimi. Rzymsko było wówczas własnością Jana Grabskiego. Łaski w swoim Liber Beneficiorum pisze, iż na początku XVI wieku folwark Rzymsko dawał dziesięcinę plebanowi w Rossoszycy (obecnie gmina Warta). Chłopi przekazywali kolędę w wysokości dwóch groszy z łanu (łan to blisko 18 ha ziemi) proboszczowi w Miłkowicach. W 1553 roku chłopskie gospodarstwa zajmowały powierzchnię trzech łanów, a w 1576 czterech. W 1651 roku Łukasz Mycielski syn Samuela, dał Rzymsko w dożywocie swojej matce Annie. W 1697 roku Tomasz na Tokarach Kwiatkowski, a zarazem dziedzic wsi Rzymsko w imieniu swoim i żony Katarzyny z domu Mikołajewskiej, zobowiązał się sprzedać tą wieś Janowi Mączyńskiemu - łowczemu sieradzkiemu. Miał za nią otrzymać 17 tys. dukatów. W 1783 roku Rzymsko było własnością Jana Kobielskiego sędziego sieradzkiego. Miało 15 domów, a wraz z wsiami Dąbrowa i Ostrówek 270 mieszkańców. W 1827 roku Rzymsko zamieszkiwało 129 osób w siedemnastu domach. Należało wówczas do parafii Głuchów. W 1885 roku dobra folwark Rzymsko i Ostrówek miały powierzchnię 2253 mórg. W 1885 roku folwarki Rzymsko i Ostrówek zajmowały powierzchnię 2253 morgi - 1261 ha. Był tutaj także wiatrak. Rzymsko należało w XIX wieku do rodziny Wężyków, następnie przeszło na własność Bogdańskich. Ostatnim właścicielem Rzymska był Stanisław Bogdański. W końcu XIX wieku właściciel majątku Rzymsko Bogdański, wraz ze Skórzewskim z Dobrej i Dzierżawskim z Mikulic, ufundował drzewa do posadzenia wzdłuż alei z Turku do lasu na Zdrojkach – dzisiejsza ulica Chopina. Sprezentowali też Turkowi deski do wykonania altan, ławek i stołów. W 1912 r. wieś i folwark mają 2056 mórg, władają nimi uwłaszczeni włościanie, Bosak i Dancyngier. Do 1938 roku wieś należała do gminy Ostrów Warcki. Później znalazła się w nowo-utworzonej gminie Dobra. Dąbrowa była częścią majątku Rzymsko. Powstała najprawdopodobniej w XIX wieku. Było tutaj wówczas dziesięć domów zamieszkałych przez sześćdziesiąt osób. Wieś stała się znana w latach 70-tych XX wieku, kiedy zbudowano tutaj przydrożny zajazd. Nadal jest to teren typowo rolniczy. Coraz większą rolę odgrywa tutaj turystyka. Nadal funkcjonuje tutaj zajazd ,,Zapiecek''. Działa też Ochotnicza Straż Pożarna. Od kilku lat Stowarzyszenie OSP w Rzymsku organizuje Dni Wsi z udziale środków z UE.


Rzymsko i okolice w okresie międzywojennym

Rzymsko BG. Dla uporządkowania nazw nowych osad w majątku Bogdańskich w XIX wprowadzono oznaczenie literowe dla poszczególnych części Rzymska. Jeszcze przed II wojną światową wyodrębniono miejscowość Rzymsko BG. Miejscowi wyjaśniają skrót jako Rzymsko Bliżej Głuchowa. Jest to wieś sołecka. Grunty wsi położone są w dolinie Teleszyny. Na okolicznych łąkach gniazduje wiele ptaków. Przebiega tędy szlak rowerowy zwany Szlakiem bocianich gniazd z Tokar II do Chocimia. Rzymsko BG powstało z połączenia Kolonii Rzymska B i Kolonii Rzymska G (dzisiaj odrębne sołectwo), Kolonia Rzymsko A (obecnie nie ma tam zabudowań) i Kolonia Rzymsko D należą teraz do Ostrówka.
Ostatnimi właścicielami Rzymska byli Bogdańscy. Dzieje Bogdańskich zostały przedstawione w oddzielnym rozdziale. Zaprezentowane źródła mają zapoznać z dziejami wsi Rzymsko. Kiedy już majątek został sprzedany, przystąpiono do jego parcelacji. Mieszkańcy mogli nabyć ziemię. W 1913 roku Andrzej Białek - dziadek żony pana Ryszarda Kucharskiego nabył w ten sposób ziemię ( informacja sprawdzona w Księgach Wieczystych w Turku).

Dwór w Rzymsku ulokowany był obok stawu. Ziemię wraz z budynkami dworu nabył pan Kurczoba wykorzystując cegłę z rozbiórki na budowę domu.
   1. 1. Siedlisko pp. Kurczobów, obecnie pp. Frątczaków- niezamieszkałe - w miejscu, gdzie dawniej stał dwór.
2. Staw umiejscowiony obok dworu Bogdańskich w Rzymsku, widoczne zabudowania pp. Frątczaków.
Pan Ryszard Kucharski przekazał informacje zapamiętane z rozmów z mieszkańcami Rzymska. Rodzice mieszkanki Rzymska, pani Michalak, urodzonej w 1907 roku, już nieżyjącej, pracowali w majątku Bogdańskich. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się działka siedliskowa pana Ryszarda, były mieszkania dla pracowników dworskich zwane "koszarami". Do dziś można znaleźć tam kawałki cegieł. Pani Michalak pamiętała też fakt podziału gruntów dworskich. Geodeci dokonujący pomiarów zakwaterowani byli w leśniczówce. Z informacji tej wynika, że w 1913 roku majątek już nie należał do Bogdańskich od kilku lat. Wieś się rozbudowywała, powstawały nowe domy.

 

Rzymsko – rodzina Czajków i Michalaków związana z dworem.
Wnuczka Maria Raźniecka przedstawiła historię rodziny. Marianna Łaźna urodziła się w 1880 roku w Żelazkowie. Jako młoda dziewczyna pracowała w charakterze pokojówki we dworze. W marcu 1907 r w wsi Rybnik (pow. sieradzki) urodziła córkę Józefę Łaźną (brak nazwiska ojca). Pod koniec 1907 r Mariana Łaźna wyszła za mąż za Jana Czajkę. Ślub wzięli w Rybniku par. Brzeżno. Tam urodził się im się w 1908 roku syn Marian. Następne dzieci urodziły się już w innych miejscowościach, gdyż ich aktów urodzenia już w Brzeżnie nie ma. W latach 1912-13 na pewno rodzina mieszkała w Rzymsku, taką informację podała Józefa, córka Marianny. Marianna i Jan Czajka zeswatani przez dziedzica, otrzymali od niego, jako darowiznę, drewnianą leśniczówkę w Rzymsku z kilkoma morgami gruntu. Dziedzic pozostawił sobie do dyspozycji w leśniczówce pokój. Do 1909 r właścicielem majątku był Stanisław Bogdański. Józefa unikała rozmów o swoim pochodzeniu. Jej matka, Marianna Czajka przekazała swój skromny majątek tylko Józefie. Chciała chyba jej w ten sposób wynagrodzić brak ojca. Rodzina Jana Czajki, jak wynika z akt urodzeń i ślubów, zamieszkiwała także w okolicach Szczytnik.

Kobiety przy pracy w majątku Wilczków około 1928 r. 1-sza z prawej Józefa Michalak z Rzymska, 3-cia z prawej Maria Błaszczyk z Wilczkowa
Józefa, jako młoda dziewczyna, już mieszkanka Rzymska, chodziła do pracy we dworze w Wilczkowie. Zdjęcie przedstawiające kobiety z dozorcą około 1928 r. może dokumentować właśnie to wydarzenie. Józefa wyszła za mąż za Ignacego Michalaka. W latach 1941-1945 zostali wywiezieni na roboty przymusowe do Niemiec. Po wojnie postawili glinianą chatę, wcześniejsze zabudowania w czasie wojny uległy zniszczeniu, a leśniczówka spłonęła w latach 20-tych. W 1948 r zmarł w wieku 41 lat Ignacy. Józefa została wdową z trójką dzieci. Jej sytuacja była trudna, ale musiała sobie radzić sama. Może w nagrodę dożyła 100 lat. Marianna Czajka, jej matka, umarła w 1972 roku u córki Janiny we wsi Wygon w dawnym woj. gorzowskim. Jan Czajka zmarł już wcześniej w 1927 w Rzymsku w wieku 53 lat.
   
 
1. Rzymsko 1960 r Marianna Czajka z wnuczką M. Raźniecką i prawnuczką Teresą 2.Niemcy, okres wojny, praca przymusowa. 1-sza z prawej Józefa Michalak. 3. 100-tne urodziny Józefy Michalak Zapiecek-Rzymsko 2007 r.

Najbardziej okazałym budynkiem w Rzymsku jest domostwo p. Tomczaka. Wyróżniał się wśród innych domów elegancją i zasobnością i stąd ta nazwa pałac lub dwór. Potomkowie przebywają obecnie we Francji. Zbudowano go w latach trzydziestych XX wieku.
 
1. Rzymsko dom Tomczaków nazywany dworem 2. Rok 1925. Rodzina Białków z Rzymska pierwsza od lewej u góry Janina Białek, póżniejsza żona właściciela pałacyku w Dąbrowie
1. Lata 40-te XX wieku – przed kościołem w Miłkowicach rodzina Tomczaków z Rzymska 2. Dąbrowa rok 1969-70 skrzyżowanie z drogą na Kalisz [ obecnie rondo i droga na wprost na zaporę zbiornika ] w oddali drewniany domek p. Stanisława Kaczmarka w którym był sklep w okresie przedwojennym.

Szkoła
W 1936 roku w Rzymsku była szkoła 4-klasowa, nauczycielką była pani Durys. Plac pod budowę szkoły przekazał pan Kałużny, który w 1919 roku zakupił tzw. Folwark Rzymsko Jelno. W czasie okupacji we wsi Rzymsko funkcjonowała szkoła dla dzieci niemieckich. Po wojnie szkoła podstawowa znowu działała. Została zamknięta w latach siedemdziesiątych XX wieku, później została na krótko reaktywowana w latach 90-tych.
Uczniowie i nauczyciele szkoły w Rzymsku rok 1968. Nauczyciele: po lewej p. Kołaczkowska i p. Ciepłucha, po prawej p. Szymańska, w środku kierownik szkoły p. Owczarek
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja