Miłkowice woj. wielkopolskie

Fundatorzy kościoła w Miłkowicach


Fot. Mirosław Rychlewski
 
1800-1882 – Z fundacji Marii z Wężyków Bogdańskiej, dziedziczki Miłkowic, wybudowano nowy kościół jako votum dziękczynne za uratowanie życia. 
 
Fragment kroniki założonej w 1984 roku udostępnionej przez obecnego proboszcza Miłkowic ks. Pawła Okońskiego
                                                         Zdjęcie wykonała Katarzyna Studzińska-Sabbagh

nr 54
 
Akt zgonu Marianny Scholastyki Józefy Bogdańskiej

Działo się to w Miłkowicach 19.04/1.05 tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego trzeciego roku o godz. 2 po południu stawili się Włodzimierz (….) 26 lat i Antoni Górka 27 lat z Rzymska i stwierdzili: 14/26 kwietnia tego roku o godzinie 2 po południu zmarła w RzymskuMarianna Scholastyka Józefa trzech imion Bogdańska właścicielka Rzymska lat 78 urodzona w Głuchowie w 1816 roku córka Wojciecha Wężyka i Bogumiły ….

Ks. Liberiusz Przedworski


Przesłane przez Piotra Tameczkę
Zawiadomienie o śmierci Marii z Węzyków Bogdańskiej - Słowo 1893

Staram się odtworzyć dzieje rodziny Bogdańskich. Jestem pełna szacunku i podziwu dla ich samozaparcia i serdecznej troski, aby dzieło, które zapoczątkowała Maria Bogdańska, doprowadzić do końca. Im więcej o nich wiem, tym bardziej chylę czoła przed ich dokonaniami.
Majątek, który nabył Tomasz Bogdański, a w skład którego wchodziły Miłkowice, Zaspy, Młyny Strachockie, Strachocice, Rzymsko i Wilczków pod koniec XIX wieku rozpadł się podzielony pomiędzy dzieci Tomasza i Marianny. Marianna Gołembowska sprzedała dwór na Zaspach i Miłkowice, Stanisław osiadł w Rzymsku i Wilczkowie.
Kościół wymagał wykończenia, położenia posadzek, malowania, wyposażenia, zakupu dzwonów. Pobudowano plebanię, organistówkę, postawiono parkan ogradzający kościół i cmentarz. Przy pracach pomagała cała parafia, dawano podwody na zwózkę drewna i cegieł, robociznę, ale ciężar finansowania budowy spoczywał na właścicielach majątku - Bogdańskich. To było zbyt wielkie obciążenie. Majątek w Rzymsku został przed 1912 rokiem sprzedany, a Wilczków, w chwili przejęcia go przez zięcia Ludwika Feliksa Temlera, jak twierdzi jego rodzina, był tak zadłużony, że długi przekraczały wartość majątku. Było w tym dużo prawdy.
Bogdańscy poświęcili majątek, przyszłość swoich dzieci, aby dzieło budowy świątyni doprowadzić do końca. Obecnie pamięć o nich sprowadza się do corocznej mszy świętej i wypominków na cmentarzu. Tragiczne losy świata zapisały się i tutaj, krypta, gdzie spoczęło 13 osób z rodziny, w czasie wojny, a także po wojnie, gdyż dokonano tam włamania, została zdewastowana. Zginęły także dokumenty uwieczniające dzieje budowy kościoła. Taka jest wdzięczność ludzka! Staram się przywrócić pamięć o tych ludziach Na wykresie zaznaczyłam, kto spoczywa w krypcie.
Wiem już, że dziewięć osób z rodziny spoczywa w krypcie kościoła, zaznaczyłam to na wykresie. W parafii Miłkowice nie można tego potwierdzić, gdyż nie ma tam zapisów w aktach. Zaznaczyłam również Joannę Bogdańską zm.1924, żonę Stanisława, gdyż mieszkała w Wilczkowie i gdzie niby miałaby być pochowana, jej córka Helena –zm. 1929 - także spoczęła w krypcie kościoła. O Stanisławie Bogdańskim jak na razie nie wiemy nawet gdzie zmarł, ale na pewno też jest pochowany razem z rodziną.
W niedalekim Niewieszu, jako rezydentka w majątku Zakrzewskiego po śmierci męża mieszkała hrabina Marianna Ostroróg Sadowska z d. Bogdańska, córka Tomasza. Jej grobu nie mogę odnaleźć, może więc tutaj złożono jej ciało po śmierci? Nie wiemy gdzie zmarła córka Tomasza Stefania Ostroróg Sadowska, żona Piotra. Na pewno też przeniesiono do krypty Marię Bogdańską(1849-1865), córkę Wincentego i Balbiny Bogdańskich, którą po śmierci rodziców opiekowali się wujostwo Tomasz i Marianna Bogdańscy. Ja pamiętam jeszcze grobowce na starym cmentarzu. Groby uległy zniszczeniu, a wszystkie szczątki złożono w jednym grobie. Tam spoczywali Lipscy. Bogdańscy uważali, że Miłkowice to ich majątek rodowy. Mieli więc powiązania z poprzednimi właścicielami.
Zdecydowałam się na umieszczenie na wykresie dotyczącym Fundatorów zdjęć przesłanych przez prawnuka Heleny Bogdańskiej p. Marcina Temlera, gdyżdomniemywam, że to są właśnie te osoby. Gdy uda się kiedyś w przyszłości dotrzeć jeszcze do kogoś z rodziny, wtedy można będzie dokonać korekty.
Z kościołem w Miłkowicach jestem przecież związana emocjonalnie, nie tylko ja, także wszyscy członkowie parafii. To tutaj zawierano małżeństwa, tutaj odbywały się ceremonie pożegnania przed ostatnią drogą na cmentarz, tutaj chrzczono dzieci, uczestniczono w nabożeństwach. Czy możemy zapomnieć o ludziach, dzięki którym mamy tak piękny kościół?! 
Zdołałam ustalić nazwiska 10 osób, które spoczywają w krypcie kościoła w Miłkowicach. Są to:
-1. Bogumiła z Ostrowskich Wężyk
- 2. Wojciech Wężyk h. Wąż
- 3. Wincenty Bogdański h. Prus III
- 4. Włodzimierz Bogdański h. Prus III
- 5. Tomasz Bogdański h. Prus III
- 6. Balbina Bogdańska z d. Wężyk h. Wąż
- 7. Marianna Bogdańska z d. Wężyk h. Wąż
- 8. Maria Bogdańska córka Wincentego
- 9. Joanna Bogdańska z d. Golcz
- 10. Stanisław Bogdański h. Prus III
- 11. Helena Temler z d. Bogdańska

Osoba, która prawdopodobnie spoczywają w krypcie to:
- 1. Marianna Bogdańska z m. Gołembowska vel Ostroróg Sadowska

 

Informator Piotr Tameczka
 
 
 
Słowo 1893 nr 147 -  Przeniesienie zwłok Fundatorów do krypty kościoła w Miłkowicach  odbyło się 1 czerwca 1893. Znalazło tam miejsce spocznku  13 osób.  Musimy więc brać pod uwagę także rodziców Tomasza i Wincentego Bogdańskich. Nie wiadomo ile osób z rodziny Wężyków zostało pochowanych. Rzymsko należało do parafii Miłkowice. Oprócz tych osób pochowano także Helenę Temler i Joannę Bogdańską, a reszta rodzeństwa Bogdańskich? Na dzień dzisiejszy wobec tego zupełnie nie można stwierdzić ile tak naprawdę osób jest pochowanych w krypcie kościoła w Miłkowicach!!! 
Materiały prasowe przesłane przez Piotra Tameczkę

kurjer warszawski 1921 nr 2a46



kurjer warszawski 1924 nr 222
 

gazeta świąteczna 1887 nr 337
 

Zdjęcie kościoła 1945 rok - zbiory własne
Ks. Rulka „Z dziejów kościoła…”
Obecny kościół parafialny wybudowano w latach 1880-1882, za czasów proboszcza ks. Jacka Jędreckiego (1876-1884), z fundacji Marii z Wężyków Bogdańskiej, dziedziczki dóbr Miłkowice i Rzymsko, która przeznaczyła na ten cel 18.000 rubli srebrem, a także potrzebne materiały budowlane: cegłę, którą wypalano w dwóch miejscowych cegielniach sposobem gospodarczym, oraz drewno. Parafianie pracowali nieodpłatnie przy budowie, dawali podwody konne, a majstrów i robotników niemieckich opłacano. Powstała okazała i obszerna świątynia (powierzchnia 344 m2, wysokość 11 m, w prezbiterium 8 m), na planie krzyża łacińskiego, w stylu mieszanym gotycko-bizantyjsko-romańskim, murowana z czerwonej cegły, z drewnianymi wiązaniami stropowo-dachowymi, niewidocznymi od wnętrza kościoła. Pod prezbiterium urządzono kryptę grobową dla zmarłych z rodzin fundatorów – Wężyków i Bogdańskich. Świątynia w latach 1883-1892 została otynkowana wewnątrz, a w 1887 r. wykonano w niej posadzkę betonową. W 1893 r. dostawiono okazałą wieżę (40 m wysokości), murowaną z cegły, z drewnianą konstrukcją wewnętrzną i najwyższego segmentu. W 1883 r. (2 września) kościół został poświęcony przez dziekana tureckiego, ks. Michała Orzechowskiego.
1905-1907 - kościół zostaje ozdobiony bogatą polichromią przez braci Żdżarskich z Krakowa. Fundatorami byli Tomasz  Bogdański i Albina z Wężyków Bogdańska żona WIncentego.

Za czasów zarządzania parafią przez ks. Mieczysława Łozińskiego (1906-1919), w 1907 r., dzięki dużej pomocy fundatorów  kościół otrzymał wystrój wewnętrzny: bogatą polichromię (na sklepieniu tajemnice różańcowe; znajdują się w niej także wizerunek proboszcza ks. Liboriusza Przedworskiego), wykonaną przez Żdziarskich z Goszczanowa w latach 1905-1907, trzy ołtarze, dzwony i organy. W głównym ołtarzu umieszczono obraz św. Mikołaja (w szatach pontyfikalnych, ratuje on żeglarzy z katastrofy morskiej), namalowany przez Juliana Fałata,[23] a nad nim okrągły obraz Matki Bożej Częstochowskiej. W ołtarzu lewej kaplicy umieszczono obraz Pana Jezusa Ukrzyżowanego, podobno autorstwa Józefa Simmlera,[24] w ołtarzu zaś prawej – obraz Matki Bożej Pocieszenia.[25] Część cmentarza przykościelnego (0,25 ha) otoczono parkanem z kamienia polnego; reszta cmentarza pozostała poza ogrodzeniem. Na wieży umieszczono trzy dzwony (dwa większe: „Stanisław” i „Tomasz” – dla upamiętnienia Stanisława i Tomasza Bogdańskich – oraz jeden mniejszy). Tak przygotowany kościół konsekrował bp Stanisław Zdzitowiecki 27 kwietnia 1910 r. W 1911 r. ks. Łoziński sprawił okazałą rzeźbioną ambonę.[26]
Tytułem wyjaśnienia - Tomasz Bogdański mąż Marianny i Albina Bogdańska żona Wincentego Bogdańskiego byli  fundatorami legatów, dzięki którym wykonano polichromię kościoła w Miłkowicach
 


W krypcie znajdującej się pod prezbiterium kościoła spoczęło w dniu przenoszenia zwłok 13 członków rodziny Bogdańskich i Wężyków(kronika parafialna). Udało mi się ustalić nazwiska 7 osób. Tablice nagrobne znajdujące się w podziemiach kościoła  odnalzł i umieścił w kruchcie kościoła ks. Daczkowski. Inne, według jego informacji, były bardzo  zniszczone. Mam nadzieję, że zdołam ustalić kto z rodziny fundatorów został tam jeszcze pochowany.
  
 


USC miasta Stołecznego Warszawy potwierdził dane dotyczące Tomasza Bogdańskiego akt zgonu nr II-144/1953. Ostatnie miejsce jego zamieszkania to Warszawa, Al. Wojska Polskiego 31. 
 

 
- Zbigniew Mittelstaedt pisze o swojej rodzinie i różnych powinowatych z lat 1800-1950. Napisał też, że znał Bogdańskich: jednym z nich był pułkownik ożeniony z Dąmbską, umarł po wojnie w Warszawie , drugi był ożeniony ze swoją stryjeczną siostrą i siostrą pułkownika ( Włodzimierz i Janina ).Jest to ważna informacja potwierdzająca bliskie pokrewieństwo Tomasza z rodziną Bogdańskich. To musi być ten Bogdański!!!
Sprawdzone zostały dostępne spisy oficerów okresu międzywojennego i nie figuruje w nich żaden inny oficer o takim imieniu i nazwisku. 


Ks. Rulka j.w.
Za czasów zarządzania parafią przez ks. Mieczysława Łozińskiego (1906-1919), w 1907 r., dzięki dużej pomocy fundatorów Tomasza i Albiny Bogdańskich, kościół otrzymał wystrój wewnętrzny: bogatą polichromię (na sklepieniu tajemnice różańcowe; znajdują się w niej także wizerunek proboszcza ks. Liboriusza Przedworskiego), wykonaną przez Żdziarskich z Goszczanowa w latach 1905-1907, trzy ołtarze, dzwony i organy. W głównym ołtarzu umieszczono obraz św. Mikołaja (w szatach pontyfikalnych, ratuje on żeglarzy z katastrofy morskiej), namalowany przez Juliana Fałata, a nad nim okrągły obraz Matki Bożej Częstochowskiej. W ołtarzu lewej kaplicy umieszczono obraz Pana Jezusa Ukrzyżowanego, podobno autorstwa Józefa Simmlera, w ołtarzu zaś prawej – obraz Matki Bożej Pocieszenia. Część cmentarza przykościelnego (0,25 ha) otoczono parkanem z kamienia polnego; reszta cmentarza pozostała poza ogrodzeniem. Na wieży umieszczono trzy dzwony (dwa większe: „Stanisław” i „Tomasz” – dla upamiętnienia Stanisława i Tomasza Bogdańskich – oraz jeden mniejszy).
 

 
 

Ołtarz Główny

                      

Ołtarze boczne
 
Zdjęcia Katarzyna Studzińska
 

 
 
Joanna Bogdańska z d. Golcz 
USC Kawęczyn akt zgonu nr 8/1924
Spisano na podstawie ww. aktu 
Działo się to w Głuchowie w 1924 roku. Stawili się Stanisław Wojciech Stawowczyk lat 40 rządca majątku Wilczków i Józef Stasiak gajowy lat.32 zamieszkały w Wilczkowie i stwierdzili, że w dniu 31. 07. 1924 w majątku w Wilczków zmarła Joanna Bogdańska z d. Golcz lat 70 obywatelska ziemska urodzona w Piętnie, wdowa …
 

Informator  ks. mgr Dariusz Horbiński  http://dobra24.pl/kosciol-w-gluchowie,62.html
oraz Urząd Stanu Cywilnego Kawęczyn
Spisano na podstawie ww. aktu 
 
Działo się to w Tokarach  9.12.1929 roku o godz. 18 stawili się Tomasz Bogdański lat 49 emerytowany pułkownik zamieszkały w Warszawie ul. Krakowskie Przedmieście 6 i Józef Kolański  l. 47 rolnik zamieszkały w Tokarach i stwierdzili, że wdniu 24.08.1929 w majątku w Wilczków zmarła Helena Temler lat 50 obywatelska ziemska urodzona w Wilczkowie córka zmarłych ziemian Stanisława i Janiny z Golczów Bogdańskich. Pozostawiła owdowiałego męża Ludwika lat 73

   

 

  

        
 

Zdjęcie przesłała Katarzyna Studzińska-Sabbagh
Informację i zdjęcia  przesłała Małgorzata Osiwała mieszkanka wsi Miłkowice
                                      

W kruchcie kościoła W Miłkowicach została umieszczona  tablica nagrobna odnaleziona przez ks. Marka Daczkowskiego podczas remontu kościoła dotycząca dziedzica Tomasza Bogdańskiego oraz fragmenty tablic członków  rodziny. Tablica Tomasza zachowana jest w całości.
 


W latach trzydziestych XX wieku, gdy proboszczem był ks. Balcerzak, skasowano wejście do krypty z powodu postępującego stanu zniszczenia

 
 
Wejście do krypty nie jest udostępnione. 
 
 for. Mirosław Rychlewski
Krypta, okienko na zewnątrz kościoła. 
fot.Joanna Studzińsk
 
 


Rodzina fundatorów kościoła w Miłkowicach 

Dla mnie niewyobrażalne jest, aby Stanisław, syn fundatorki kościoła mógłby być pochowany w innym miejscu, ale nie mam dowodów, że tak jest. 
Wiemy, gdzie są pochowani mężowie Marianny Bogdańskiej, ale ona nie spoczywa obok żadnego z nich, więc prawdopodobnie pochowana jest w krypcie, tym bardziej, że ostatnim jej miejscem zamieszkania był Niewiesz. 
O miejscu spoczynku Stefanii nic nie wiemy, ani też nie wiadomo, gdzie jest pochowany jej mąż Piotr Ostroróg Sadowski. 
Felicja Zakrzewska chyba nie spoczywa w krypcie kościoła z różnych względów. 
Miejsce spoczynku innych osób z rodziny jest udokumentowane, a nawet jak tak nie jest, to czas ich śmierci nie pozwala na umieszczenie ich w krypcie, gdyż wtedy już wejście do krypty było zamurowane. Więc tylko te trzy osoby mogą spoczywać w krypcie. Tylko jak to udowodnić?!
Na wykresie umieściłam też Aleksandra Temlera, gdyż był to ostatni członek rodziny, który został ochrzczony w kościele w Miłkowicach w 1939 roku.

 
Spis wydarzeń związanych z Fundatorami kościoła w Miłkowicach
 
  • 06.1844 Tomasz Józef Leonard Bogdański h. Prus ur.10.11 1818 Zaspy, zawiera związek małżeński z Marią Scholastyką Wężyk h. Wąż ur. w 1815 roku, właścicielką Rzymska
  • 04. 05. 1854 we dworze Zaspy przychodzi na świat Stanisław Bogdański, syn Tomasza i Marii
  • 16.02.1876 Stanisław Bogdański h. Prus zawiera związek małżeński z Joanną Golcz h. własny urodzoną w Kiełczewie Górnym
  • 29.11.1872 - umiera w Warszawie Tomasz Bogdański pochowany w krypcie kościoła w Miłkowicach
  • 1878 Joanna i Stanisław Bogdańscy fundatorami monstrancji do kościoła w Miłkowicach
  • 23.04.1878 w Piętnie przychodzi na świat córka Stanisława i Joanny. Świadkami i chrzestnymi są: Włodzimierz Golcz, Marianna z Wężyków Bogdańska, Witold Murzynowski, Wanda Murzynowska, Zygmunt Golcz z Wielm. Nowińską(?) z Warszawy
  • 25.10.1879 w Wilczkowie rodzi się córka Stanisława i Joanny Bogdańskich, ochrzczona w Głuchowie 1879 roku. Świadkowie, chrzestni: biskup kuj.kalis. Teofil Chościak Popiel, Maria Bogdańska.
  • 1880 Stanisław Bogdański - Wilczków- współwłaścicielem przedsiębiorstwa robót asfaltowych fabryki tektur ogniotrwałych do krycia dachów w Kaliszu
  • 1881 W spisie właścicieli ziemskich uczestników programu „Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych” w powiecie tureckim figuruje Stanisław Bogdański,
  • 1881 Stanisław Bogdański właściciel Wilczkowa odbiera odszkodowanie za straty w majątku spowodowane pożarem.
  • 1880 – 1882 Maria Bogdańska funduje kościół w Miłkowicach
  • 1892 M. Bogdańska posiada udziały w mieście Warta
  • 26.04.1893 roku w Rzymsku umiera Maria z Wężyków Bogdańska
  • 26.11.1896 ślub Heleny Bogdańskiej córki Stanisława i Joanny z Ludwikiem Feliksem Temlerem znanym warszawskim przemysłowcem pochodzenia niemieckiego
  • 25.05.1897 Ślub Włodzimierza Bogdańskiego i Janiny Bogdańskiej córki Stanisława i Joanny
  • 11.10.1897 przychodzi na świat ludwik Stanisław Temler, syn Heleny i Ludwika Temlerów
  • 1905 - 1907 - kościół zostaje ozdobiony bogatą polichromią przez braci Żdżarskich z Krakowa. Fundatorami byli Tomasz Bogdański i Albina Bogdańska.
  • 1909 Stanisław Bogdański jest właścicielem majątku w Rzymsku. Miłkowice zostały sprzedane.
  • 31.07.1924 - umiera w Wilczkowie Joanna Bogdańska z d. Golcz
  • 22.04.1929 ślub Ludwika Stanisława Temlera, syna Heleny z N. Jeleniewską
  • 24.08.1929 umiera w Wilczkowie Helena Temler z d. Bogdańska

Opracowano na podstawie udostępnionych materiałów:

- Kronika Parafii Miłkowice - opracowanie Stanisław Osiwała
- Dodano nowe daty uwidocznione na wykresie - ASC parafii Miłkowice, Archiwum Konin:
Data ślubu Felicji Bogdańskiej i Napoleona Zakrzewskiego 29.06.1868
Data śmierci Marianny Scholastyki Józefy Bogdańskiej 19.04.1893
Data ślubu Włodzimierza i Janiny Bogdańskich 25.05.1897
- Cmentarz na Powązkach w Warszawie
- Informacje Agnieszki Sołtan, powinowatej Bogdańskich:
Stanisław Łoza, "Rodziny polskie pochodzenia cudzoziemskiego osiadłe w Warszawie i okolicach"
wspomnienia Zbigniewa Mittelstaedta
Stanisław Cisak „Środek Polski"
Nekrologi warszawskie


Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja